İrtifak Hakları Nelerdir?

22 Eylül 2021 Kategori Gayrimenkul Hukuku

Hak sahibinin bir eşya üzerinde sağladığı hakimiyetin niteliğine göre üç farklı şekilde ele alınan sınırlı ayni haklar Türk Medeni Kanununda ifade edilmiş olup; rehin hakları, irtifak hakları ve taşınmaz yükü olarak incelenir. Türk Medeni Kanunu kapsamında irtifak hakkı: malikin taşınmaz üzerindeki yalnızca kullanma ve yararlanma yetkilerinin tamamını ya da bir kısmını hak sahibine tanıyan veya malikin mülkiyete ilişkin yetkilerinden bazılarının kullanılmasını irtifak hakkı sahibinin lehine yasaklayan sınırlı ayni haklardandır.

İrtifak hakkı, hakka konu teşkil eden eşya ile alakalı yararlanma ve kullanmaya ilişkin yetkilerden tamamını ya da bir kısmını içerebilir. Hak sahibine, söz konusu eşyadan tamamıyla yararlanma yetkisi veren tek hak irtifak hakkı intifa hakkıdır. İntifa hakkı haricindeki irtifak haklarının tamamında eşya üzerindeki yararlanma yetkisi sınırlandırılmıştır. İntifa hakkı dışında kalan irtifak haklarının tamamı, eşya üzerinde yalnızca sınırlı bir yararlanma yetkisi tanır. Bu yetki farklı şekillerde tezahür edebilir. Söz gelimi; kaynak irtifakı, oturma irtifakı, geçit irtifakı ve üst hakkı gibi. Gayrimenkuller üzerinde farklı içeriklerde irtifak hakları kurulabilir. Kurulacak irtifak hakkının muhteviyatının belirlenmesi ise tarafların tasarrufuna bırakılmıştır.

İçindekiler

1 İrtifak Hakkı Türleri Nelerdir?

2 İrtifak Hakkı Nasıl Kazanılır?

3 İrtifak Hakkının Sona Ermesi

4 Kişiye Bağlı İrtifak Hakları

İrtifak Hakkı Türleri Nelerdir?

Eşyaya Bağlı İrtifak Hakları: Eşyaya bağlı irtifak hakkı sadece bir taşınmaz üzerinde ve başka bir taşınmazın lehine kurulabilen bir haktır. Dolayısıyla eşyaya bağlı bir diğer değişle arzi irtifak haklarını teşkil eder. Eşyaya bağlı irtifak hakkında hak sahipliği için ilgili taşınmazın mülkiyetiyle bir bağ oluşturması gerekli olup hak sahipliği faydalanılan taşınmazın mülkiyeti ile devredilebilir. Bunun yanı sıra eşyaya bağlı irtifakın yalnız başına el değiştirmesi söz konusu değildir.

Eşyaya bağlı irtifak hakları üç şekilde kazanılır. Bunlar:

Tesisen kazanma,

Devren kazanma,

Aslen kazanma.

İrtifak Hakkı Nasıl Kazanılır?

Eşyaya bağlı irtifak haklarının kazanılması genellikle tecille mümkündür ancak istisnalar da mevcuttur. İstisna hallerde tescil şartı bulunmamaktadır.

Türk Medeni Kanunu madde 780 üzere, irtifak hakkının kazanılması için tapu kütüğüne tescil işlemi sağlanmalıdır. Yine yasa gereği aksi ifade edilmediği sürece, taşınmaz mülkiyetine dair hükümler, irtifak haklarının kazanılması ve tescilinde de uygulanır. Bunun yanı sıra irtifak hakkının kazanılmasında geçerli bir nedene gereksinim vardır. Hakkın kazanılması nedeni geçersiz bir nedense yada tescil edilmediyse yapılan tescil yolsuzdur.

İrtifak sözleşmesi resmi şekle tabi olup iki taşınmaz maliki arasında yapılır ve bunlardan birinin muhatabı lehine irtifak kurma borcu yüklemesiyle tezahür eder. Sözleşmenin geçerli kabul edilebilmesi için tapu sicili memuru veya tapu müdür tarafından düzenlenmesi gereklidir.

https://www.ahmetalkan.av.tr/irtifak-hakki-nelerdir